İnsanlar ile bağlantılı olan iklim krizi, uzun zamandır uzmanların uyarılarda bulunduğu konular arasında yer alır. İnsanlar hem bireysel hem de sanayi ve teknoloji sektörüyle doğaya zarar vererek iklim krizini yaratır. İnsanlar tarafından doğaya verilen zararın geri dönüşleri oldukça yıkıcı olur. Bu noktada karşılaşılan kavramlar arasında karbon ayak izi bulunur.
Karbon ayak izi; bireyin sürekli faaliyetleri sonucunda atmosfere saldığı sera gazının karbondioksit cinsinden karşılığıdır. Bu noktada iklim krizine engel olmak ve doğayı korumak için insanların bireysel olarak farkındalığını artırması ve üzerine düşeni yaparak doğru adımlar atması gerekir. Peki, karbon ayak izi nedir, karbon ayak izi hesaplama nedir?
Karbon Ayak İzi Nedir?
Karbon ayak izi, kişi, kurum veya ürünün sera gazı miktarı bakımından doğaya verdiği zararı tanımlayan bir kavramdır. Birim karbondioksit türünden hesaplanan karbon ayak izi, bir kişinin doğada ve çevresinde meydana getirdiği hasarın izi olarak da ifade edilir. Gündelik hayatta kişilerin alışkanlıkları, yolculuk şekilleri, kullandıkları su ve tükettikleri gıdalar gibi birçok parametreye göre belirlenen karbon ayak izi bireysel olarak çevrede yaratılan yıkımdır.
Karbon ayak izi terimi; birincil ve ikincil olmak üzere iki başlıkta incelenir. Birincil karbon ayak izi, doğrudan bireyin kendi gündelik alışkanlıkları sonucunda ortaya çıkan karbondioksit emisyonlarıdır. Kullanılan ulaşım araçları, ev içerisinde kullanılan enerjilerin tüketimi, genel olarak tüketim miktarı ile ilgilidir. İkincil karbon ayak izi, kullanılan bütün ürünlerin üretim aşamasından yok olana dek geçen zamanda meydana gelen karbondioksit emisyonlarının ölçüsüdür.
Karbon Ayak İzi Nasıl Azaltılır?
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı tercih etmek
- Enerji tüketimini azaltacak tedbirler almak
- Geri dönüşüme önem vererek üretimin azaltılmasına katkı sağlamak
- Ağaçlandırma çalışmalarına katılmak, yeşil alanları arttırmak
- Ulaşımı sağlayan araçlarımız için temiz yakıt tüketimini tercih etmek. Örneğin elektrikli veya hibrit araçlar tercih etmek
- Doğalgaz, su ve elektrik gibi tüketimlerimizde kontrolü olmak
- Yiyecek ve içecek ürünlerinde yerel ürünler tercih ederek, uzak mesafelerden nakliye sırasında oluşabilecek emisyonları önlemek
Karbon Ayak İzi Hesaplama
Karbon ayak izi rakamlarla ifade edilebilen bir terimdir. Bireylerin birincil ve ikincil olarak atmosfere saldığı karbondioksitin hacim açısından karşılığı, karbon ayak izinin sayısal değerini verir. Karbon ayak izi hesaplama formülünün pek çok değişik şekilleri vardır. En basit formülü ile karbon ayak izi hesaplama aşağıdaki gibidir.
Karbon Ayak İzi = Yakıt Tüketimi x Emisyon Faktörü
Karbon ayak izi hesaplama formülündeki yakıt, yalnızca araç yakıtını belirtmez. Gün içinde atılan her adım karbon ayak izine dahildir.
