Hava kalitesi modellemesi matematiksel bir algoritmayla hazırlanan ve havadaki kirleticilerin nasıl dağıldığı, havayı ne derecede ve nasıl kirlettiğini gösteren bir modelleme türüdür. Çevre mevzuatı kapsamında, bazı ölçümlerden önce veya ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) kapsamında yapılmasının gerekli olduğu durumlar mevcuttur. Yaygın olarak ISCST3 ve AERMOD hava dağılım modelleme yazılımlarından faydalanılır.
Günümüzde hava kalitesi modern dünyanın getirdiği birçok zararlı sistem ve alışkanlık ile her gün gittikçe düşmektedir. Hava kirleticileri ise ağırlıklı olarak ısınma, ulaşım ve üretim temelli oluşur. Hava kalitesinin düşmesi yalnızca beşerî unsurlardan dolayı değil aynı zamanda yangın, volkanik aktiviteler ve benzeri doğal afetler ve doğal kaynakların yaydığı kirleticiler ile de düşebilir.
Hava kalitesi modellemesi ve devamında yapılan hava kalitesi ölçümleri ile atmosfere yayılan kirleticiler belirlenir. Kirleticiler yönetmeliklerde belirtilen sınır değerler içerisinde olmalıdır.
Hava Kalitesi Modellemesi Nedir?
Hava kalitesi modellemesi ÇED kapsamında ya da çevre izin sürecinde yapılması gereken hava kalitesi ölçümü öncesinde yapılan bir işlemdir. Noktasal ve alansal kaynaklar dikkate alınarak hava kalitesi modellemesiler yapılmaktadır.
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında, açıkta yığma malzeme depolanan tesislerde hava kalitesi ölçümü yapmak için ya da baca kaynaklı kütlesel debi aşımı olduğu durumlarda gerçekleştirilecek hava kalitesi ölçümlerinin öncesinde hava kalitesi dağılım modellemesi çıkarılır.
ÇED ve proje tanıtım dosyası kapsamında AERMOD yazılımı ile hava kalitesi modellemesi yapılır. Çevre izni kapsamında yapılan çöken toz, pm 10, pasif örnekleme ölçümlerinden önce de modelleme yapılabilir. Bu ölçümler için ISCST3 yazılımı ile yapılan hava kalitesi modellemesi tercih edilir. AERMOD ile yapılan hava kalitesi modelleri kapsamlıdır ve daha fazla uzmanlık gerektirir.
Hava Kalitesi Modellemesi Nasıl Yapılır?
Hava kalitesi modellemesi sırasında geçmiş dönemlere ait meteorolojik veriler, arazi bilgileri (topoğrafya), kirleticilerin kaynağa olan mesafesi gibi bilgileri kullanılır. Bu bilgiler ışığında kirleticinin bölgedeki yayılımı ISCST3 veya AERMOD model yazılımı bilgisayarda çıkarılır. Hesaplanan model sonucunda, hangi alanların yüksek kirlilikte olduğu ve hesaplan değerler görülür.
AERMOD modeli, ISCST3 modeline göre daha uzun sürede tamamlanır. ISCST3 modeli birkaç saatte hazırlanabilirken, AERMOD modeli için birkaç gün çalışmak gerekir. Hazırlanma süresine doğrultusunda ücreti de farklılık gösterir.
Hava kalitesi modellemesi, hava kalitesi ölçüm ve analiz işlemleri için destekleyici bir çıktıdır. Modelleme sonucunda, ağırlıklı olarak yüksek kirliliğin beklendiği alanlarda, diğer alanlarda ise numune adetleri azaltılarak örnekleme noktaları belirlenir. Numune alma ve analiz işlemleri yapılarak mevcut kirlilik yükü net olarak tayin edilebilir.
AEM Laboratuvarı; uzman kadrosu, teknik imkanları ve kaliteli hizmet anlayışı ile hava kalitesi modellemesi konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığından yetkili bir kuruluştur.
