Periyodik kontrol, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu doğrultusunda hazırlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında istenen muayene, deney ve test hizmetidir. Bu hizmet ile iş yeri ortamındaki cihaz ve ekipmanların rutin olarak kontrolü yapılır. Kontroller sonrasında cihaz ve ekipmanlardaki aksaklıklar çıkartılır ve iş kazalarının önüne geçmek amaçlanır.
Basınçlı kaplar da bu yönetmeliğin Ek-3, 2.1 maddesinde “Basınçlı Kap ve Tesisatlar” başlığı ile yer almaktadır.
Basınçlı Kaplar Nelerdir?
Üretim tesislerinde basınç ile işleyen bazı prosesler vardır. Bu prosesler sayesinde üretim verimliliği artar. İşletme için verimlilik ile beraber maliyet ve risk de oluşturur. Basınç kaçakları boşa giden en büyük maliyettir.
Riskleri göz önüne çıkarmak için basınçlı kapların periyodik kontrolü yapılmalıdır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında basınçlı kaplar şunlardır:
- Buhar kazanları,
- Kalorifer kazanları,
- Taşınabilir gaz tüpleri (dikişli, dikişsiz),
- Taşınabilir asetilen tüpleri,
- Manifoldlu asetilen tüp demetleri,
- Manifoldlu tüp demetleri,
- Kullanımdaki LPG tüpleri,
- Basınçlı hava tankları,
- Kriyojenik tanklar,
- Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank ve depolar,
- Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG ve benzeri) (yer üstü ve yer altı),
Yönetmelikte isim olarak yer almayan; fakat periyodik kontrolü yapılan diğer basınçlı kaplara da örnek olarak şunlar sayılabilir: kızgın yağ kazanı, kızgın su kazanı, buhar jeneratörü, otoklav, kompresör, hidrofor, boyler ve genleşme tankları…
Cihaz, tank ve ekipmanların yanı sıra, sıvı ve gaz iletimini sağlayan tesisatlar da kontrol edilmektedir.
Basınçlı Kapların Periyodik Kontrolü Nasıl Yapılır?
Yönetmelikte ekinde yer alan, Tablo-1: Basınçlı Kap ve Tesisatların Periyodik Kontrol Süreleri ile Kontrol Kriterleri her bir basınçlı kap için baz alınacak ulusal ve uluslararası standartları belirtmektedir. Bu standartlar doğrultusunda inceleme, test ve deneyler yapılarak basınçlı kapların periyodik kontrolü yetkili kişiler tarafından yapılır.
Yetkili kişiler; makine mühendisleri, metalurji ve malzeme mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleridir. Tahribatsız muayene yöntemlerinin kullanılması durumunda, sadece TS EN ISO 9712 standartına göre eğitim alan mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından uygulanabilir.
AEM Laboratuvarı, basınçlı kaplar periyodik kontrolü konusunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kabul gören uzman kadrosu ve teknik imkanları ile Türkiye genelinde muayene hizmeti vermektedir.
