Metallerin işlenmesi talaşlı imalat gibi birçok işlemde ihtiyaç duyulan kritik malzemelerden biridir. Metal işleme proseslerinde kullanımı artan metal işleme sıvılarının çalışan sağlığını olumsuz etkilediği ve bu kimyasalların etkin kullanılmaması halinde çalışanlar için ciddi sağlık risklerine yol açtığı ortaya konmuştur.
Metal İşleme Sıvısı Nedir?
Metal işleme sıvısı endüstride bor yağı, kesme yağı, soğutma sıvısı, metal uzaklaştırma sıvısı olarak tanımlanır. Metal işleme sıvıları endüstride su ile karıştırılarak veya suyla karıştırılmadan olmak üzere iki farklı şekilde kullanılır. Özellikle CNC makinelerinde yoğun şekilde kullanılan metal işleme sıvıları pompalar yardımıyla borulardan çalışma parçasına iletilmektedir. İşlemin ardından tekrar depolandığı bölmeye geri dönmektedir.
Metal işleme sıvıları zamanla biyolojik bozulma eğilimine girer. Bu durumda sıvıya maruz kalan çalışanlar için çeşitli sağlık problemleri ortaya çıkmaktadır. Çalışanların doğrudan veya dolaylı olarak metal işleme sıvısı buharına maruziyeti temel iş sağlığı ve güvenliği problemi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Metal işleme sıvıları çalışan sağlığı yönünden solunum ve cilt rahatsızlıkları ve kanser gibi riskler oluşturmaktadır. Metal işleme sıvısı, operasyon sırasında sıcaklığın da etkisiyle buhar halinde ciddi solunum problemlerine sebep olabilir. Ayrıca ortama temas sonucu cilt hastalıklarına da sebebiyet verebilir.
Metal İşleme Sıvılarının Yaratabileceği Rahatsızlıklar
Metal işleme sıvıları, kirlenmiş maddelerin ve buharların cilde temas etmesiyle ya da solunmasıyla sağlık açısından olumsuzluklar ortaya çıkarmaktadır. Bu sıvı ile cilt, gözler, akciğerler, boğaz ve burun tahriş olabilir. Astım, hipersensitive, akne, dermatit, üst solunum yolu tahrişi ve çeşitli kanser hastalıkları metal işleme sıvılarıyla oluşabilir.
Metal işleme sıvılarıyla ilgili olarak kontakt dermatit en çok görülen cilt hastalığıdır. Metal işleme sıvısına maruz kalan çalışanlarda dermatit gelişmesi olasıdır. Metal işleme sıvıları ayrıca göğüste tahriş, sıkışma gibi rahatsızlıklara da sebebiyet verebilir.
Metal İşleme Sıvıları ile Çalışma Alanlarında Alınması Gereken Önlemler
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik madde 7/1’de önlemlerle çalışanların sağlık ve güvenliğine yönelik risklerin ortadan kaldırılması ya da minimuma indirgenmesi talep edilmektedir.
Metal işleme sıvıları ile çalışma sırasında risklerin kontrol edilebilmesi için teknik önlemlerin alınması gerekir. Mümkün olduğunca metal işleme sıvılarının aerosol konsantrasyonlarının önerilen maruziyet seviyelerinin altında olması gerektiği tespit edilmiştir. Bu seviye ile çalışanların kimyasala maruziyetinin önüne geçilmiş olacaktır.
Metal işleme sıvısı dağıtım sisteminin minimum seviyede akışkan buğusu oluşturması temel amaçlardan biridir. Buğulanmayı azaltmak amacıyla akışkanın düşük basınçta tutulması, düşük yağ konsantrasyonlu akışkan formülasyonun kullanılması ve sıvının akış hızının en aza indirilmesi gereklidir.
Metal işleme sıvısının ortamdaki maruziyetini ölçmek için çevre laboratuvarları bulunur. Çevre laboratuvarı, ortamdaki metal işleme sıvısının değerini ve seviyesini ölçer. Çalışanları etkileyecek düzeyde metal işleme sıvısı söz konusuysa alanda iyileştirilmelerin yapılması gerekir.
Metal İşleme Sıvısı Maruziyet Değerleri
Metal işleme sıvısında olması gereken maruziyet değerleri NIOSH’ta belirtilmektedir ve şu şekildedir;
NIOSH’a göre solunabilir 0,4 mg/m3’tür.Total aerosol de ise 0,5 mg/m3’tür.
Metal İşleme Sıvısı Ölçüm Yöntemi
Metal işlemi sıvısı ölçüm yöntemi ise NIOSH NMAM 5524’tür. Metal işleme sıvısından kaynaklı aerosol ve toz tayini gerçekleştirilmektedir. Kişisel örnekleme pompası yardımıyla Filtrenin içerisinden hava geçirilerek örneklenir.
AEM Laboratuvarı; uzman kadrosu ve teknik olanakları ile metal işleme sıvısı ölçümü gerçekleştirmektedir.
