Debi ölçümü sıvı veya gaz fazlarında, akışkanlığı olan maddelerin en kesitten belirli bir zamanda geçen hacmi belirtmektir. Debi birimi hacim / zaman’dır, genellikle m3/sn olarak kullanılır, Q ile gösterilir.
Laboratuvarlar atık su arıtma tesisi giriş ve çıkışında, bacada, nehir yatağında debi ölçümü yapabilmektedir.
Debi ölçümü kapalı kanal debi ölçümü ve açık kanal debi ölçümü olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Açık kanal debi ölçümü yüzeysel sularda yani akarsu ve nehir gibi sularda, arıtma tesisi çıkışlarında gerçekleştirilebilen bir ölçümdür. Yüzeysel sulardan olan nehirlerde debi ölçümünün yanında hız, derinlik ve en-kesit ölçümü mevcuttur. Yüzeysel sular ve derin sularda yapılan ölçümler için farklı ölçüm cihazları kullanmak gerekmektedir.
Akış hacmi biyolojik, meteorolojik, endüstriyel alanlarda ve laboratuvarlarla ilgili birçok işlemde etkili olabilir. Özellikle hidrolik modellemeler gibi çalışmalar için önem teşkil eden debi ölçüm hizmeti, genellikle hidrolojik izleme için kamu ihaleleri kapsamında verilen bir hizmettir.
Debi Ölçümü Yapılırken Nelere Dikkat Edilir?
Açık kanal debi ölçümünde akustik doppler kullanıldığı takdirde çok daha geniş ve derin nehir ve akarsularda ölçüm yapılabiliyorken daha sığ ve dar akarsulardaki ölçümler için cüce muline kullanılmaktadır. Akustik doppler teknolojisi ile nehir, akarsu, dere yataklarında en kesit çıkarılabilmektedir. Detaylı tarama, derinlik ve hız ölçümleri cihaz ile yapılabilmektedir.
Bununla beraber, kapalı kanal debi ölçümü için içme suyu, atık su, sıvı hidrokarbonlar, etilen, benzen gibi kirletici olmayan kimyasal sıvıların bir boru içinden geçtiği andaki debinin ölçümü de firmalar tarafından zaman zaman istenmektedir.
Debi ölçümü yapılırken hangi sıvının akış ölçümü yapılıyorsa yapılsın ölçme cihazının türü, kalitesi, hassasiyeti, fiyatlandırılması, kapasite aralığı ve ölçümü yapan ekibin profesyonelliği ölçümün tutarlılığını etkilemektedir. Tutarlı bir şekilde yapılan ölçüm sonrasında verilerin kullanılacağı alanda herhangi bir problemin çıkmaması için çok önemlidir.
Debi Ölçümü Sistemleri
Akış hızı profil ölçüm cihazları olan TeledyneRiverRay, son teknolojiye sahip bir sistemdir. Cüce muline gibi cihazlar ile sığ ve dar yataklarda debi ölçümü yapmaya yarayan sistemler de vardır. Bu iki cihaz ve ekipmanların yardımı ile akarsu gibi yüzeysel sular ve geçiş sularında debi ölçümleri yüksek doğrulukta yapılır. Debi ölçümü sayesinde rapor haline getirilecek olan debi, maksimum hız, ortalama hız, maksimum derinlik, ortalama derinlik, akış profili ve uzunluk gibi veriler sunulabilmektedir.
Arıtma tesisi çıkışlarında numune alma cihazları ile açık kanal debi ölçümü yapılabilmektedir. Kapalı kanal ölçümleri için daha farklı sistemler gereklidir.
Baca gazında da debi ölçümü yapılabilmektedir. Numune alma cihazlarındaki hız sensörleri, kesit alan ve nem tayini ile baca gazı debisi ölçülebilir.
AEM Laboratuvarı tecrübeli ve profesyonel ekip sayesinde son teknoloji cihazlarla nehir, akarsu, dere, atık su arıtma tesisi, baca gibi yerlerde debi ölçümü yapılmaktadır. AEM Laboratuvarı deneyimli saha kadrosu ve başarılı bir portföy oluşturan geçmiş projeleri ile Türkiye genelinde debi ölçümü hizmeti vermektedir.
