Toplam organik karbon (TOK) veya yaygın ve İngilizce olarak total organic carbon (TOC) kelimelerinin baş harfleriyle adlandırılır. Toplam organik karbon analizi ve ölçümü; emisyon, imisyon, su, atık, toprak gibi matrislerde yer alan organik bileşen (karbon bazlı) miktarının tayin edilmesidir.
Toplam Organik Karbon Ölçüm ve Analizinin Önemi
Emisyon ölçümlerinde TOC parametresi Uçucu Organik Bileşiklerin (VOC) ölçümüne alternatif bir yöntemdir. VOC gibi ayrıştırma yapmamasına rağmen anlık, hızlı sonuç vermesi ve toplam organik içeriği karbon cinsinden vermesi nedeniyle tercih edilir.
Sıvı ve katı matrislerde ise toplam organik karbon klasik KOİ ve BOİ analizlerinin uzun sürede sonuç vermesine karşılık hızlı ve doğru bir alternatif olarak ortaya çıkan bir analizdir. KOİ ve BOİ analizleri gibi sudaki kirliliğin bir göstergesi olduğu için önemli bir parametredir. KOİ ve BOİ’ye nazaran daha düşük limitlere inilebilir.
Baca Gazında Toplam Organik Karbon (TOC) Ölçümü
Çevre mevzuatı kapsamında baca gazı ölçümü yapılır ve buradaki parametrelerden bir tanesi de TOC, toplam organik karbondur. Bu parametre organik içeriği olan baca gazında ölçülür.
TOC ölçümü bacada anlık olarak ölçülür. Numune alma ve laboratuvar analizine gerek yoktur. Aynı yanma gazları gibi bacanın sabitlenmesi ile sonuç elde edilir. Gaz kromatografik (Flame Ionization Detector (FID), alev iyonizasyon dedektörü) yöntemi ile hava numunesi, hidrojen gazı ile yakılır. Yanma sonunda oluşan gazlar TOC cihazı tarafından hesaplanarak ppm cinsinden Toplam Organik Karbon verilir. Bacanın nem, hız gibi değerleri ile hesaplama yapılarak değerlendirme yapılır.
Sıvı ve Katı Numunelerde Toplam Organik Karbon (TOK, ÇOK) Analizi
Su, atık su, deniz suyu, toprak, çamur ve atık numunelerinde TOC analizinde numune Toplam Organik Karbon cihazına verilir. Numune içindeki organik maddeler yüksek sıcaklıkta oksijen ile tam yanma sağlanarak CO2 ve H2O’ya dönüştürülür. Elde edilen karbondioksitten numune içindeki karbon miktarı tayin edilir.
Toplam Organik Karbon dışında Çözünmüş Organik Karbon [ÇOK-Dissolved Organic Carbon (DOC)] tayini de yapılmaktadır. TOC ve DOC arasındaki fark numunenin süzülmesinden kaynaklanmaktadır. Numune 0,2-0,7 µm’lik filtreden süzülüp süzüntü analiz edilirse DOC miktarı elde edilmiş olur. Süzülmeden direkt analiz edilen numunede TOC miktarı elde edilir.
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında orijinal atık numunesinde TOC analizi yapılırken, DOC eluatta yapılan bir analizdir.
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, Yüzeysel Sular ve Yeraltı Sularının İzlenmesine Dair Yönetmelik kapsamlarında da TOC analizi yapılmaktadır.
AEM Laboratuvarı; uzman kadrosu, teknik imkanları ve kaliteli hizmet anlayışı ile katı, sıvı ve gaz halindeki numunelerde toplam organik karbon tayini yapabilmektedir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından yetkili, TÜRKAK’tan akredite bir kuruluş olarak Türkiye genelinde hizmet vermektedir.
