Titreşim genel anlamda dış ortamda maden sahası, taş ocağı, şantiye alanı; iç ortamda ise fabrika prosesi ve çeşitli alanlarda gerçekleşen fiziksel bir durumdur. Bu durum genellikle katı, sıvı ve gaz formlarında meydana gelen aynı zamanda da insan vücudunda hissedilen mekanik salınım hareketleri olarak ifade edilebilir.
Titreşimin çevresel ve kişisel olarak etkisi bulunmaktadır. Çevre mevzuatında genel olarak zemin titreşimine bakılır. İş sağlığı ve güvenliği açısından ise titreşim maruziyeti daha önem kazanır. Her iki durum için de aynı anda x, y ve z eksenlerinde titreşim ölçümü alabilen cihaz ve ekipmanlar kullanılmalıdır.
Bakımları yapılmayan ve dengede olmayan ekipmanlar çalışırken fazla titreşim meydana getirirler. Bu durumda ortam gürültüsü yaratmasının yanı sıra makineler üzerinde de yüksek gerilimlerin, aşınmaların meydana gelmesine neden olabilir.
Titreşimin İnsan Sağlığı Üzerindeki Olumsuz Etkileri
Titreşim bir ortamda olması gerekenden fazla ise, o ortamda bulunan insanlar pek çok sorun ile karşılaşabilir. Bunların başında yorgunluk, halsizlik ve tedirginlik olabilir. Çünkü sürekli titreşen bir ortamda kişi kendini güvende hissetmeyeceği için hoşnutsuz hissedecektir ve bu da tedirgin olmasına neden olacaktır.
Titreşim Ölçümü Nasıl Yapılır?
Titreşim ölçümü için yetkin personel ve bazı cihaz ekipmanlara ihtiyaç vardır. Titreşim ölçümü üç ana başlık altında toplanabilir:
- İş sağlığı gereği yapılan, el-kol titreşimi ve tüm vücut titreşimi ölçümü
El-Kol titreşim ölçümü, titreşim kaynağı üzerinde titreşimin iletildiği bölge belirlenir ve bu bölgelere transduser stabil bir şekilde yerleştirilerek eksenler (x, y, z) kayıt altına alınır ve ölçümler gerçekleştirilir. Matkap, testere, taş motoru v.b cihazların kullanımı sırasında ölçümler yapılır.
Ölçümler TS EN ISO 5349 1,2 Standartlarına göre yapılmaktadır.
Tüm vücut titreşim ölçümü, çalışanın titreşim yayan alet ile teması gözlemlenerek çalışanın pozisyonuna ve mobil makinanın kullanım şekline göre titreşim transduseri çalışanın ayaklarının altına veya oturduğu koltuğun üstüne stabil olacak şekilde konumlandırılır. Transduser konumlandırılırken eksenler belirlenmeli (x, y, z) ve ona göre konumlandırılmalıdır. Forklift, dozer, kamyon gibi araçların kullanımı sırasında ölçümler yapılır.
Ölçümler TS EN 1032:2003+A1:2009 standardına göre yapılmaktadır.
- Madencilik faaliyetleri sırasın gerçekleşen hava şoku ve yer titreşimi ölçümü
Madencilik faaliyetlerinde yer titreşimi ölçümü, genellikle madencilik faaliyetleri sırasında patlama yapıldığı durumlarda ölçülmektedir. Patlama süresi boyunca belirlenmiş olan ölçüm konumunda transduser zemine sabitlenir ve x, y, z eksenleri belirlenerek ölçümler gerçekleştirilir. Ölçüm konumları titreşimin etraftaki bina, ofis, kanalizasyon gibi yapılara olan etkilerini belirleyecek şekilde seçilmelidir.
Ölçümler TS ISO 10354 standardına göre yapılmaktadır.
- Binalarda gerçekleşen mekanik şok ve titreşim ölçümü
Binalarda gerçekleşen titreşim ölçümleri; bina içinde yapılan faaliyetler veya bina dışında yapılan faaliyetler sonucu oluşan titreşimin bina üzerindeki etkilerini ölçmek amacı ile yapılmaktadır. Ölçüm noktaları bina temeli ya da bina kolonlarına yakın olmalıdır. Transduser belirlenen noktalara sabit bir şekilde yerleştirilir eksenler (x, y, z) belirlenerek ölçüm gerçekleştirilir.
Ölçümler TS ISO 4866 Standardına göre yapılmaktadır.
AEM Laboratuvarı; uzman kadrosu, teknik olanakları ve kaliteli hizmet anlayışı ile titreşim ölçümü konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığından yetkili, TÜRKAK’tan akredite bir kuruluştur.
