Su ve atıksularda nitrat evsel ve endüstriyel atıklar, atmosfere salınana gazların asit yağmurları olarak yüzeye inmesi ve tarımsal faaliyetlerden kaynaklanmaktadır.
Deniz suyundaki nitrat su yosunu gibi bitkilerin büyümesini teşvik eder. Bu, su yüzeyinde yoğun bitki örtüsü oluşmasına neden olabilir. Bitki örtüsü, suyun altındaki canlılara güneş ışığı ulaşmasını engeller ve suyun oksijen seviyesini azaltabilir. Bu, su altındaki yaşamı olumsuz etkileyebilir ve ölü bölgelerin oluşmasına neden olabilir.
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği, Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik tablolarında nitrat bakılması istenen bir parametredir.
Uygulanacak analiz tekniği numunede mevcut nitrat konsantrasyonuna bağlı olarak tespit edilir. Bu nedenle nitrat analizi için analiz yöntemleri mevcuttur.
Bu analiz yöntemleri şu şekildedir;
- İyon kromatografisi
- İyona özgü elektrot
- Kadmiyum indirgeme
- Titan klorür
- Hidrazin indirgeme
Nitrat Analizi Nasıl Yapılır?
Su ve atık sularda yer alan nitrat tayini için çeşitli standart yöntemler bulunur. Kısa sürede analiz edilemiyorsa soğukta bekletilmelidir. Numune asitle korunur ve 4°C’de saklanır.
Kadmiyum İndirgeme ya da Hidrazin İndirgeme: Bu analiz türünde fotometrik olarak ölçülebilen renkli nitrit kompleksi meydana getirmek için reaktif yardımıyla analiz öncesinde nitrat nitrite dönüştürülür.
Titanyum Klorür İndirgeme: Numunedeki herhangi bir nitratı amonyağa dönüştürür ve amonyağı saptamak amacıyla gaz algılama elektrodundan yararlanılır. Numunede yer alan herhangi bir nitrit ya da amonyak birlikte belirlenir.
İyon Elektrotları ise klorür, bikarbonat, nitrit ve birçok başka anyondan kaynaklanan girişime tabidir. İyon elektrotları, değişken pH şartları altında düzensiz tepkiler verebilir. Bu sebeple sabit pH ve iyonik gücü korumak için tampon çözeltiler kullanılması gerekir.
İyon Kromatografisi: Anyonların teorik olarak iyi bir şekilde ayrılmasını sağlar. Ayrıca düşük moleküler ağırlıklı organik asitlerde yaygın olarak bulunurlar. Bu yöntem genellikle eğitimli bir operatörün gözetimi altında bir laboratuvarda kullanılır.
Deniz suyunda nitrat tayini için yaygın bir yöntem, kadmiyum kolon indirgeme tekniğini kullanmak ve ardından kolorimetre analizi yapmaktır. Bu yöntem, nitratın indirgenmesi ve nitrit haline getirilmesiyle başlar. Konsantre edilen nitrit, kolorimetrik analiz için kullanılan bir reaktif olan N-(1-naftil)-etilendiamin dihidroklorür (NED) ile reaksiyona sokulur. Bu, kırmızı-mor renkli bir bileşik oluşturur ve bu rengin yoğunluğu, spektrofotometre kullanılarak ölçülür. Diğer yöntemler arasında iyon kromatografisi ve UV spektroskopisi bulunur. İyon kromatografisi, nitratın daha doğrudan bir şekilde ölçülmesine olanak tanır ve daha az kimyasal kullanımı ile daha çevre dostudur; ancak deniz suyu gibi tuzlu sular için uygulanabilir bir yöntem değildir. UV spektroskopisi, özellikle yüksek nitrat konsantrasyonlarının ölçülmesi için uygun bir yöntemdir ve daha az aşındırıcıdır.
AEM Laboratuvarı; uzman kadrosu, teknik imkanları ve kaliteli hizmet anlayışı ile nitrat analizi konusunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından yetkili, TÜRKAK’tan akredite bir kuruluş olarak hizmet vermektedir.