Türkiye’de asbest ile ilgili kuralları ve sınırları çizen çeşitli mevzuatlar ve yönetmelikler bulunmaktadır. Katı asbest tayini için Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik, Tozla Mücadele Yönetmeliği, Atık Yönetimi Yönetmeliği temel mevzuatı oluşturur.
Asbest tayini konusunda yaygın iki farklı ölçüm, test, analiz bulunmaktadır. Bunlardan ilki havadaki asbest liflerinin sayımı ile gerçekleştirilen ölçümdür. Diğeri ise havadaki katı asbest liflerinin sayımı ile gerçekleştirilen ölçümdür.
Katı asbest tayini yalıtım, izolasyon, mukavemet için marley, eternit çatı, su borusu kaplaması, pencere macunu, vana veya flanş contası, araç balatası gibi malzemelere eklenen asbestin varlığını tespit için yapılan analize denir. Asbest türleri “var” veya “yok” olarak sonuç raporunda sunulur.
Asbest Riski Nedir?
Asbest aslında son derece ölümcül ve sinsi bir madde olmaktadır. Doğadan çıkarılması oldukça kolay olan bu madde neredeyse bütün endüstriler tarafından kullanılmaktadır.
Asbeste maruz kalındığının fark edilmesi uzun sürmektedir. Çünkü asbest etki süresi oldukça uzun olan bu nedenle de vücutta tespiti zor olan bir maddedir. Asbestin vücuda girmesinin ardından, akciğerde birikimi söz konusudur. Birikme neticesinde kanser (akciğer kanseri veya mezotelyoma) riski de vardır.
Katı Numuneler İçerisindeki Asbest Tespiti
Bir riski kaynağında yok etmek en mantıklı çözümlerden biri olmaktadır. Bu nedenle de asbestin, bulunduğu katı maddelerin ve ürünlerin daha henüz içerisindeyken asbestin tespit edilmesi çok önemlidir. Çünkü madde daha zarar vermemişken asbest envanter raporu ile tespit edilerek, asbest söküm uzmanları eşliğinde söküm gerçekleştirilebilir. Çıkan asbest atıkları atmosfere yayılmayacak şekilde ortamdan uzaklaştırılır, düzenli depolamaya gönderilir.
Yetkili Laboratuvar
Katı numuneler içerisinde bulunan asbestin tayini uluslararası geçerliliği olan standartlar doğrultusunda yapılmaktadır. Bu maddenin varlığı ya da yokluğu TS EN ISO/IEC 17025 standardı doğrultusunda TÜRKAK’tan akredite olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan yetki alan laboratuvarlar tarafından tespit edilebilmektedir. Bu şirket veya kurumlardan alınan raporlar Bakanlık veya Belediyeler tarafından geçerli sayılmaktadır.
Katı asbest tayini için sayısal değer verilmez, “tespit edildi” veya “tespit edilemedi” gibi sonuçlar verilir. Uzman kişi ve kuruluşlar tarafından analiz edilmediği takdirde hata ihtimali yükselmektedir. Yaygın olarak bilinen 6 asbest türü (krizotil, krokidolit, amosit, antofillit, tremolit ve aktinolit) gözlemlenir.
Bu analiz gerçekleştirirken analizi yapan kurum ise çok önemli olmaktadır. Çünkü öncelikle analiz yapacak kurumun ya da kuruluşun tarafsız olması, uygun laboratuvar şartlarına sahip olması gerekmektedir. Önemi şu şekilde de anlaşılabilir, analiz çalışmalarına ait kayıtlar 40 yıl saklanmak zorundadır. En ufak bir yanılma payı analizin geçerliliğini ve doğruluğunu etkileyebilmektedir.
AEM Laboratuvarı uzman kadrosu, teknik imkanları ve kaliteli hizmet anlayışı ile katı asbest tayini hizmeti vermektedir.
