İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması amacıyla iş hijyeni ölçüm ve analizlerinin yapılması gerekir. Karbon siyahı ölçümü de iş hijyeni kapsamında yapılan analizlerden biridir. Karbon siyahı, karbon karası ya da is karası olarak da tanımlanır.
Karbon Siyahı Nedir?
Karbon siyahı ya da karbon karası, hidrokarbonların kısmi yanması ya da termal ayrışması ile elde edilen, koloidal parçacıklar ve koloidal boyutta birleşmiş parçacık agregaları formunda toz haline getirilmiş bir elemental karbon şeklidir. Karbon siyahı, ağır petrol ürünlerin eksik yanması neticesinde ortaya çıkar.
Karbon Siyahı Kullanım Alanları
Günümüzde dünyada üretilen karbon karasının %95’i kauçuk sektöründe kullanılır. Kauçuk ve lastikte dolgu maddesi olarak yer alan karbon siyahı, lastiklerin ömrünü uzattığı için lastik sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır. Karbon karası, lastiğe direnç verir. Ayrıca, lastiğe siyah rengini veren yine karbon karasıdır. Karbon karası, sanayi sektörü haricinde plastik ve matbaa mürekkebi imalında renk pigmenti olarak tercih edilir.
Karbon siyahının kullanım alanları şu şekildedir;
- Kauçuk, plastik malzemeler (özellikle lastik üretimi)
- Yüzey kaplaması
- Matbaa mürekkebi
- Konveyör ve taşıyıcı bantlar
- Siyah poşet
- Araba yedek parçaları
Karbon Siyahının İnsan Sağlığına Zararları
Karbon karası, saf bir karbon elementidir. Boyutları, karbon elementlerinin düzenlemesine göre 10 nm’den 300 nm’ye kadar değişmektedir. Karbon siyahı ile ilgili temel endişe, üreme toksisitesine neden olabileceği ve genotoksik olabileceğidir.
Karbon siyahı, akciğerde iltihaplanma ve oksidatif strese sebep olur. Karbon siyahına soluma yolu ile maruz kalınması neticesinde kronik bronşit rahatsızlığı ortaya çıkmaktadır. Karbon siyahı ayrıca astım, akciğer kanseri, sistemik kardiyovasküler bozukluklar gibi rahatsızlıklara neden olabilmektedir.
Karbon Karası Ölçümü Nasıl Yapılır?
Karbon karası ölçümü NIOSH 5000 metoduna göre ortam havası, kişisel örnekleme pompası yardımıyla 37 mm çapında PVC cinsi filtreden geçirilerek maruziyet veya ortam şeklinde ölçümler gerçekleştirilir. Örneklenen filtre analiz için laboratuvara götürülür.
Karbon Karası Analizi Nasıl Yapılır?
Karbon karası analizi gravimetrik yöntemle yapılır. Ölçüm öncesi şartlanan filtreler hassas terazide tartılarak ölçüme gönderilir. Filtreler örneklendikten sonra aynı şartlarda (20 ± 1 °C ve 50 ± 5% RH)şartlandırılır ve hassas terazide tartılır. Ölçüm sonrası tartılan filtrenin ağırlığı ölçüm öncesi tartılan filtre ağırlığından çıkarılarak ölçüm sonucu bulunur.
AEM Laboratuvarı; uzman kadrosu, teknik imkanları ve kaliteli hizmet anlayışı ile karbon karası ölçümü gerçekleştirmektedir.
