Fosfor Analizi (Tayini) Nedir, Nasıl Yapılır?

Fosfor; doğada çoğunlukla serbest bulunmayan, daha çok minerallerde fosfat şeklinde bulunan reaktif özellik gösteren bir elementtir. Beyaz ve kırmızı olmak üzere iki formda bulunan fosforun doğada bulunma oranı yüksektir.

Fosforun parlamasının nedeni beyaz fosforun oksijene maruz kalmasıyla oksidasyon tepkimesine girmesidir.

Fosfor organizmaların DNA yapıları için önemlidir. Doğada çıkarılan fosfor bileşiklerinin büyük kısmı hayvan kalıntılarının ve dışkılarının fosilleşmiş birikintileri kaynaklıdır ve gübre amaçlı kullanılır. Gübre her ne kadar besin elementi olsa da kullanılan miktarın fazla olması doğanın dengesini bozmaktadır.

Fosforlu deterjan, gübre gibi kaynaklardan su ekosistemine fosforun yüksek konsantrasyonda bulaşması plankton ve algler için besin elementlerinin artması ve bunların kontrolsüz çoğalması demektir ki bu da ötrofikasyon denilen olaya neden olmaktadır.

Fosfor Analizi İçin Numune Alma ve Saklama

Fosfor analizi için numune almadaki en önemli noktalardan biri numune kabının cam olmasıdır.

Çözünmüş fosfor tayini için numune alınır alınmaz filtreleme işlemi yapılır ve -10 °C’nin altında dondurularak saklanır. Numunenin uzun süre saklanması durumunda içerisine HgCl₂ eklenmesi gerekir. Fosfat formlarının tayini söz konusuysa numunelere asit veya CHCl₃ eklenmemelidir. Su numunesinde yalnızca toplam fosfor tayini yapılacaksa pH<2 olacak şekilde H₂SO₄ ya da HCl eklenir ve 4°C’de saklanır. Koruyucu eklenmeyen numune dondurulur.

Emisyonda fosfor ya da fosforik asit örnekleme ve analizleri yapılır. Numune filtre ve çözelti şeklinde laboratuvara getirilir.

İş hijyeninde numune filtre olarak rutin koşullarda laboratuvara getirilir ve kararlı bir yapıya sahiptir.

Fosfor Tayini Nedir?

Fosfor doğal sularda ve atıksularda genellikle fosfat olarak bulunur. En önemli formları, ortofosfatlar, polifosfatlar ve organik olarak bağlı fosfatlardır.

Fosfor analizine su, atıksu, toprak, gübre, iş hijyeni ve emisyonda rastlanır. Fosfor tayini için spektrofotometrik ya da AAS, ICP gibi metotlar kullanılabilmektedir.

Su numunelerinde, tespit edilecek fosfor formuna göre direkt olarak ya da süzme işlemin yapıldıktan sonra hidroliz veya asitle parçalamaya tabi tutulur. Sonrasında ise spektrofotometrik olarak okutma yapılır.

AAS ya da ICP ile fosfor tayininde yine gerekli ise numuneye süzme işlemi yapılır ve asitle muamele sonrasında cihazda okutma yapılarak numune içindeki fosfor miktarı tespit edilir.

Toprakta orijinal numune ekstraksiyon çözeltisi ile karıştırılır ve renk reaktifi ile konsantrasyona göre renk yoğunluğu oluşturulur. Spektrofotometrik olarak analiz edilir.

Emisyon numunelerinde filtrede ve yıkama ile absorpsiyon çözeltileri içinde gelen numuneler mikrodalga ön işlemine tabi tutulduktan sonra ICP cihazında analiz edilir.

İş hijyeninde filtre ile gelen numune mikrodalga ön işleme tabi tutulur ve sonrasında ICP cihazında okutularak analiz edilir.

AEM Laboratuvarı; uzman kadrosu, teknik imkanları ve kaliteli hizmet anlayışı ile su, atıksu, toprak, emisyon ve iş hijyeni numuneleri için fosfor analizinde TÜRKAK’tan akredite, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile İSGÜM’den yetkili bir kuruluş olarak hizmet vermektedir.

https://www.aem.com.tr