Çevre Referans Laboratuvarı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın çevre mevzuatı kapsamında numune alma, ölçüm ve analiz hizmetinde referans laboratuvar olma özelliği taşımak, çevre mevzuatı uygulamasına öncülük etmek, konusuyla ilgili bilirkişi sıfatıyla görüş bildirmek gibi hizmetleri olan bir kuruluştur. Çevre Referans Laboratuvarı çevre konusunda çalışan laboratuvarların yetkilendirilmesinde uzman desteği vererek gerekli koşulları sağlayan laboratuvarlara yetki vermektedir.
Çevre Referans Laboratuvarı Nedir?
Çevre mevzuatına bağlı her türlü izin, izleme ve denetimlere ilişkin ölçüm ve analizleri gerçekleştiren, özel ve kamuya ait kurum ve kuruluş laboratuvarların yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları Yeterlik Yönetmeliği mevzuatta yer alır. Günümüzde birkaç revizyon ve aynı isim ile çalışmalarını sürdürmektedir.
Ülkemizdeki kamu ve özel çevre laboratuvarları, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın en önemli paydaşları arasındadır. Çevre laboratuvarları, Bakanlığın sahadaki denetim mekanizmasıdır.
Çevre Laboratuvarı Hizmetleri
Çevre laboratuvarı izin, lisans, izleme, denetim, ÇED süreci konularında hizmet vermektedir. Ayrıca, SAİS bütünleşik karşılaştırma, SAİS alarm, SAİS karşılaştırma, SEÖS konularında numune alma, ölçüm ve analiz hizmeti vermektedir. Kapsam olarak; su, atık su, deniz suyu, emisyon (baca gazı), imisyon (hava kalitesi), titreşim, gürültü, atık, toprak, arıtma çamuru, sediment, balık çiftlikleri, biyota, mikrobiyoloji, koku, SEÖS ölçüm ve analiz konularında faaliyet göstermektedir. Çevre Referans Laboratuvarı’ndan yetki alan, 231 tane (2022) çevre laboratuvarı bulunmaktadır.
Resmi kapsamda çevre laboratuvarı hizmeti vermek için ölçüm ve analiz laboratuvarı yeterlik belgesinin alınması gerekir.
Yetkili çevre laboratuvarlarının Çevre Referans Laboratuvarı’nın düzenlediği; Su ve Atıksudan Numune Alma Eğitimi, Arıtma Çamuru, Toprak, Katı Atık, Atık Yağlar ve İzolasyon Sıvılarından Numune Alma Eğitimi, Emisyon-İmisyon Ölçümlerinde Kullanılan Standartlar ve Ölçüm Yöntemleri Eğitimi ile Emisyon-İmisyon Ölçüm Raporlama Eğitimi’ne katılıp bakanlık tarafından düzenlenen sertifika ve kimlik belgesine sahip personel ile numune alma, ölçüm ve raporlama yapma zorunluluğu bulunmaktadır.
Merkezi Laboratuvar Belirleme Sistemi (MELBES) sürecinde yetkili laboratuvar sayısı sabitlenmiştir. Arz talep dengesi ve ihtiyaç durumuna bağlı olarak Bakanlık tarafından yetki belgesi verilmeye devam edilebilir. Ancak, konuyla ilgili net bir tarih bulunmamaktadır. MELBES’in yeni bir sistem olması sebebiyle veri toplama süreci devam etmektedir.
Merkezi Laboratuvarı Belirleme Sistemi (MELBES)
16 Şubat 2019 tarihi itibarıyla hayata geçirilen Merkezi Laboratuvar Belirleme Sistemi (MELBES) üzerinden gelen taleplere göre ölçüm, analiz, numune alma ve raporlama faaliyetleri yürütülmektedir. MELBES ile sanayici ve çevre laboratuvarları arasında bir köprü kurulmuştur. Çevre mevzuatı kapsamında firmalar ölçüm ve analiz hizmetlerinin çoğu için MELBES üzerinden talep açmaktadır. Açılan talep doğrultusunda sistem hizmet alınacak çevre laboratuvarını tespit etmektedir.
MELBES kapsamı dışında kalan matrisler şu şekildedir; kamu ihale kanunu kapsamında yaptırılan ölçüm ve analiz hizmetleri, ÇED kapsamındaki ölçüm ve analiz hizmetler ile çevresel gürültü ölçümleri, toprak analizi, balık çiftlikleri analizleridir.
AEM Laboratuvarı, çevre laboratuvarı yetkisi alan ilk laboratuvarlardan biri olma özelliği taşıyan köklü bir firmadır. 2006 yılında faaliyetlerine başlayan AEM Laboratuvarı, 16 yıllık tecrübesi ve yetkili uzman kadrosu ile faaliyetlerini Türkiye genelinde sürdürmektedir.
