Bulanıklık, ışığın saçılmasını ve bunların özelliklerini ifade eden terimdir. Numuneye gelen ışığı emen veya saçan askıda katı maddeler sebebiyle oluşur. Bu olay suyun berraklığını ve saydamlığını azaltır; suyun bulanık olarak adlandırılmasına sebep olur. Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO), bulanıklığı ‘çözünmemiş maddenin varlığından kaynaklanan bir sıvının şeffaflığının azalması’ olarak tanımlar. Bu nedenle suyun saydamlığını kaybetmesi kalite, sürdürülebilirlik ve estetik açıdan önem taşır. Suyun berraklığı, evsel tüketimde ve birçok üretim tesislerinde çok önemlidir. Dolayısıyla suların içeriğinin analiz edilmesi, insan ve çevre sağlığı gereği düzenli olarak yapılmalıdır.
Su içerisinde mikroorganizma ve bakterilerinin varlığı bulanık oluşumunun ana sebeplerindendir. Göl veya nehir gibi su kütlelerine karışan evsel atık suları, sanayi atık suları, yağmur suları veya toprak dolayısıyla inorganik ve organik bazı maddeler de bu canlıların hızla çoğalmasında etkilidir. Bunlara örnek olarak tortular, planktonlar, bakteriler, silis, kum, demir, sülfür ve mangan verilebilir. Oluşan bulanıklık, güneş ışığını engelleyerek su altında yaşayan canlıların yaşamını olumsuz etkilemektedir. Bulanıklık tayini gözlemleyerek yapılabilir. Örneğin evlerde kullanılan sularda bulanıklık eğer demir ve mangandan kaynaklanıyorsa suyun rengi kırmızımsı kahverengiye döner ve bulunduğu yüzeyleri boyar. Akredite laboratuvarlarda yapılan bulanıklık tayini ölçümlerinde ise farklı yöntemler kullanılmaktadır. Örneğin bazı üretici işletmeler yüzey sularını kullanmakta ve suyun uygun berraklıkta olabilmesi için fibrasyon, çöktürme veya durultma işlemleri gerçekleştirmektedir. Ayrıca Nessler tüplerinde karşılaştırma yöntemi ya da spektrofotometre kullanılmaktadır. Spektrofotometre yönteminde numunenin uygun dalga boyunda ölçümleri yapılmakta ve uygun seviyeye getirilmektedir.
Bulanıklık Analizi Nasıl Yapılır?
Bulanıklık analizi yapmak için öncelikle turbidimetre adı verilen bir bulanıklık ölçüm cihazına, standart bulanıklık çözeltilerine, temiz numune kaplarına ve distile suya ihtiyaç vardır. Cihazın doğru sonuçlar vermesi için kalibrasyon yapılması gereklidir. Bunun için, bilinen bulanıklık değerlerine sahip standart çözeltiler kullanılır. Kalibrasyon çözeltilerini kullanarak cihazın ölçüm bölümüne yerleştirilir ve cihazın ekranında doğrulanır. Ardından, analiz edilecek su numunesi temiz bir kapta alınır ve homojen bir karışım elde etmek için hafifçe çalkalanır. Numune cihazın ölçüm haznesine dikkatlice yerleştirilir ve cihazın kapağı kapatılır. Ölçüm düğmesine basılarak numunenin bulanıklık değeri ölçülür ve sonuç ekranda görüntülenir. Elde edilen bulanıklık değeri NTU (Nephalometric Turbidity Units) cinsinden ifade edilir ve bu değer suyun kalitesini belirlemek için kullanılır. Cihazın temizliğine dikkat edilmesi, düzenli kalibrasyon yapılması ve numunelerin bekletilmeden analiz edilmesi, doğru ve güvenilir sonuçlar elde etmek için önemlidir.
Özetle, bulanıklık ölçümleri, bir numunedeki asılı parçacıkların kütle konsantrasyonunu ve bazı basit bağlamlarda parçacık boyutu dağılımlarını belirlemek için birçok analitik alanda kullanılabilir. Bulanıklık, önemli bir parametre olduğundan da içme ve kullanma sularında belirlenmiş standart değerlerde olması gerekmektedir. Bulanıklık değerleri standart seviyelere getirilir ve böylelikle numune kullanıma uygun hale gelir.
AEM Çevre Laboratuvarı; uzman personeli ve kaliteli hizmet anlayışı Bulanıklık Tayini ve numune alımı konusunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından yetkili, TÜRKAK’tan akredite bir kuruluştur.
