Ağır metaller, suda ve yer kabuğunda doğal olarak bulunabilir. Günümüzde endüstriyel gelişmenin bir yansıması olarak çevrede bulunan miktarları artmaktadır. Bu metaller, boyar madde içerebilen kozmetik ürünlerin içerisinde olduğu ürünlerde belirli seviyede doğal bileşen olarak bulunabilir. Bunun yanı sıra çevrede yaygın bulunmaları ve kararlı bir kimyasal yapıda olmaları sebebi ile ürün içerisinde safsızlık olarak da bulunur.
Türkiye’nin çeşitli yerlerinde hizmet sağlayan laboratuvarlarda TURKAK akreditasyonu hakkında yasal düzenlemelere ve standartlara uygun bir biçimde “İş Sağlığı ve Güvenliği (ISG) Ölçümleri” kapsamında ağır metal ölçümü yapılır.
Ağır Metal Ölçümleri
Ağır metal ölçümleri çalışanların iş yerlerinde ağır metallerin hangisine maruz kaldığını saptamak için gerçekleştirilen önemli bir İSG ölçüm parametresidir. Ağır metal analiz yöntemleri kullanılarak yapılan ölçümler insan sağlığı için önemlidir.
Düşük derişimlerde bile toksik etkisi bulunan elementler olan ağır metallerin kullanımı son zamanlarda hızla artmıştır. Buna bağlı olarak insanlar üzerindeki etkisi de tehlikeli değerler göstermeye başlamıştır. Gündelik yaşamda insanlar oldukça fazla ağır metal içeren ürün kullanır. Civa-amalgam diş dolgusu, kurşunlu boya, musluk suyu, yiyecekler, kimyasal tortu ve kişisel bakım ürünleri kişilerin her gün kullandığı ağır metal içeren ürünlere örnek olarak sıralanabilir. Bunun yanı sıra kişiler dışarıda, evde ve pek çok iş sahasında her gün ağır metallerin etkisine maruz kalır.
Ağır Metal Analizi Nasıl Yapılır?
İş hijyeni örneklemesinde filtrede, emisyon örneklemesinde ise filtrenin yanında çözeltiye hapsedilmiş olarak getirilen ağır metal numuneleri, ısıtıcı veya mikrodalga cihazı üzerinde ait ile parçalara ayrılarak çözeltiye geçirilir.
Atık su matrislerinde yapılacak olan analize bağlı olarak numune asitlendirilir. Bu işlem için mikrodalga cihazında ön işleme de tabi tutulabilir. Deniz suyunda numunedeki tuzun giderilmesi adına bir ekstraksiyon ön işlemi yapılır.
Atık, arıtma çamuru, atık yağ, sediment, toprak ve biyota gibi matrislerde alınan numunelerde; numunedeki metal içeriği numunenin türüne bağlı olarak asitle parçalama veya eluat hazırlama ile sıvı faza geçirilir.
Hazırlanan çözeltiler ICP cihazında hazırlanan kalibrasyon eğrisi üzerinden okutularak sonuç elde edilir.
